Småbyferie - med BYEN som tema!

Av og til er det som om alt spelar saman. Ikkje før hadde eg avslutta turen til Istanbul uten å kunna setja heilt ord på kvifor dette var så stort, før eg havna i den vesle men viktige norske byen Lillehammer på ein festival med hovedtema BYEN. Og kven blei lyfta fram som den viktigaste byen? Jo, Istanbul eller Konstantinopel!

Og den mest betydningsfulle? Jo, det var Jerusalem som eg nettopp sa eg ville tilbake til! Den som trollbatt eit stort og mangfoldig publikum med sine byfortellingar var Thorvald Steen som har brukt over tjue år på å knyta saman historien, litteraturen og byen. Magisk! Ein frukostfilm om musikken i Istanbul, presentasjon av ein viktig forfatter frå Istanbul - Asli Erdogan - gjorde det ikkje mindre interessant.
I dei to tettpakka dagane blei eg også tatt med rundt i Oslo og til New York. Den siste byen kom me til saman med Sigrid Undset i eksil under krigen. Ja, for endeleg kom eg meg til Bjerkebæk der denne Undset-forestillingen blei sett opp, og der ho ein gong budde.I parken var det drøssevis av forfattarar som las høgt av dei nyaste bøkene sine.
Etter å ha følt meg som ein globetrottar som kjende seg heime i dei store verdensbyane kom eg så veldig heim igjen og attende til mi barndomsøy.

Her vaks også ein av dei høgtlesande forfattarane, Bjørn Sortland, opp. Han snakka sitt morsmål og sjarmerte både meg og andre med si høgtlesing frå boka som enno ikkje er ferdig, men som har fått tittelen Ho tok av seg blusen og sa ho var bibliotekar. Kor tar han det frå!

To flotte dagar. Eg føler meg priviligert!

Storbyferie - f.eks. til Istanbul

Kvifor reiste vi eigentleg til Istanbul? Ei av dei medreisande litteratur-damene spurte både seg sjølv og oss andre om dette ein av dagane.Vi kava oss oppover dei smale og steinete gatene i byen med nesten 20 millionar innbyggjarar. Ingen kunne svara skikkeleg på det. Vi hadde no berre tenkt det kunne vera interessant. Vi hadde lese Orhen Pamuk og Thorvald Steen og andre bøker der noko av handlinga var lagt til Istanbul. Så fekk vi vel lyst å dra dit då. Kanskje vi ville ha eit stambord med utsikt til Den blå moske?

Torunn sa ho gjerne ville ut og pusta inn den store verden med jevne melomrom. Ho har jo budd utanfor Norge i mange år

Eg visste ikkje heilt eg heller i øyeblikket kva som var så spesielt.

Utsikt mot Det gylne horn

Agia Sofia var flott

og hadde ein unik historie. Ca tusen år som kyrkje, mange hundre år som moske og så til slutt museum. Ein opplevelse! Men vi hadde jo sett gamle kyrkjer før...Ein dag besøkte vi det flotte Topkapi-palasset, men vi hadde sett andre fine slott før. Tilogmed basaren! Hadde vi ikkje opplevd noko liknande i Kairo? Forskjellen var at me var blitt gode på pruting. Vinden var kald og regnet vått. Likna mest på vestlandsver, så me hadde ikkje komme for å sola oss, det var i alle fall sikkert. Det var utruleg frodig og vakkert sett frå høge utsiktpunkt, men ikkje vakrare enn det grøne landskapet med vaiande norske norke flagg som møtte oss då me kom heim 8.mai.

Likevel forstår eg det betre no enn før vi reiste kvifor det var så viktig å komma seg til Istanbul.

Eg siterer frå lederartikkelen i Arr Idehistorisk tidsskrift som kom akkurat i dag:

"Det finnes en lang tradisjon for å betrakte Istanbul, tidligere kalt Konstantinopel, som jordens hjerte eller navle. Både innen kristendom og islam er det tunge teologiske og historiske begrunnelser for å anse denne byen som verdens midtpunkt...............Hvordan samles ulike religioner i Istanbul, hvordan møtes modernitet og tradisjonalisme, fortid og nåtid, i denne byen som faktisk kan sier å romme alt?"

Dersom vi i alle fall kan svara på noko av dette, så var det turen verdt. Som andre turar og andre byar. Reisa tilbake i historien på ein måte og prøva å forstå korleis det heile heng saman. Tenkja at når eg blir pensjonist på alvor så kan eg begynna å lesa verdenshistorien frå kant, og så nikka gjenkjennande minst eit par gonger i kvart kapittel. Eg blir etterkvart liten i den store samenhengen, men det godt å stadig utvida sine referanserammer, slik at eg har glede av det både når eg høyrer andre fortelja og når eg les. Eg kan fylgja romanpersonane mine på sine vandringar i mange store (og små!) byar i verda. Det hjelper meg også å finna kulturelle og religiøse røter å vandra i byar som Jerusalem, Athen, Roma, Berlin og Kjøbenhavn. Det trur eg må bli tema for eit seinare blogginnlegg.

Var det så ingenting eg opplevde og såg for første gong i Istanbul? Jo visst, eg ferdast i ein by som er delt på to verdensdelar, eg var på omvisning i eit harem og på underjordisk vandring i ei enorm vannsisterne som er meir enn 1500 år gammal.

Med rette kalla den mest spesielle turistattraksjonen i Istanbul. Eg blei kjent med Det gylne horn og med Marmarahavet, reiste på båttur opp Bosporus-stredet og såg utover Svartehavet.

Vi var med og feira romfolkets dag på sigøynerkonsert. Ein opplevelse å ta drosje i ein by der sjåførane stort sett berre snakkar tyrkisk og ikkje kan lesa kart. Men til gjengjeld fekk me ein guida turmed Marit på alt(?) som fanst av offentlege kommunikasjonar. Det var ikkje få og regnet hølja ned og det var ikkje direkte praktisk å ha med rullestol, men fram dit ho budde på Asiasida kom vi. Eg hadde med ekstra skift i anledning regnveret, men hadde gått med sekken open, så det blei ikkje akkurat tørt skift!

Attende kom vi også, forbi endestasjonen til Orientekspressen og sykehuset til Florence Nightingale, og det einaste som hindra oss var at straumen var borte på trikken, så då blei det drosje heim til eit utruleg vennleg hotellvertskap som kvar kveld stilte med varm kaffe og te, småkaker og frukt. Me følte oss veldig heime og godt tekne vare på, og anbefaler så gjerne Gardenhouse hotell!

Kjempekoseleg å ha kjentfolk å treffa på kafe, og som kunne hjelpa oss med å orientera oss i båtrutene på Bosporus!

Og Turkish Airlines som har betre sete, betre plass og betre mat enn norske flyselskap.
Men neste gong må eg vel finna meg eit anna flyselskap, og ein annan retning? Eg rekk vel ikkje å sjå alt, men eg likar tanken på å vera undervegs!

PS! Eg gløymde tulipanane! Det er jo her dei kjem ifrå, og me kom akkuar jo mange utvandrat i rett tid. Seinare har jo mange av dei utvandra til Holland, men det var her dei opprinneleg vaks vilt!

Utsikt over Marmarahavet med typisk turistantrekk: Sekk og audioguide!